28 декабря 2010 г. в офисе газеты «Комсомольская правда в Белоруссии» прошла пресс-конференция с участием представителей ведущих республиканских СМИ, посвященная традициям празднования Рождества Христова. На вопросы журналистов отвечал заведующий кафедрой библеистики и христианского вероучения Института теологии БГУ, член Белорусской библейской комиссии протоиерей Сергий Гордун. Желающим была также предоставлена возможность задать вопрос по прямой телефонной линии.      

Фрагмент пресс-конференции

Корреспондент БелТА: Сёння мы паўсюдна бачым віншаванні “З Новым годам і Калядамі”. Але ж Каляды і Ражджаство — розныя рэчы. Патлумачце, калі ласка.

Прот. Сергий Гордун: Мне здаецца, што ў прынцыпе назва “Каляды” магчымая. Безумоўна, яна больш старажытная, яшчэ язычніцкага паходжання. Але ў хрысціянстве яна была пераасэнсавана. Зараз не вядзецца справа пра літаратурную мову: у літаратурнай мове, я лічу, варта сапраўды называць свята так, каб было дакладна зразумела, якая падзея адзначаецца. Дарэчы, калі параўноўваць, то ў многіх мовах свету ёсць і народная назва гэтага свята, і больш багаслоўская. Напрыклад, у французскай мове ражджаство называецца словам Noёl. Але ў багаслоўскай франкамоўнай літаратуры — Nativite du Christ. Nativite — гэта, прынамсі, крыху перайначанае лацінскае слова nativitas (нараджэнне). І ў Царкве ўжываецца такі тэрмін. Але ён амаль невядомы свецкім людзям. Калі мы возьмем англійскую мову, то адразу нагадваецца ўсім вядомая назва — Christmas. Гэта таксама народная назва. Адкуль узялося слова Christmas? Яно мае два корані: Christ — Хрыстос і mas — Літургія, меса, імша. І Christmas — гэта, даслоўна, Хрыстова імша. У дадзеным выпадку у гэтым спалучэнні мала сэнсу, таму што кожная імша — гэта Хрыстова імша, у свята яна служыцца альбо не ў свята. Чаму менавіта такую назву атрымала Ражджаство ў Брытаніі — цяжка сказаць, але ў народзе гэтую назву ўсе ведаюць. А царкоўная назва нагадвае французскую: Nativity of Christ. Тое ж самае перайначанае лацінскае слова. Такую ж ролю крыніцы багаслоўскай лексікі, якую на Захадзе адыграла лаціна, у славянскім свеце выконвае царкоўнаславянская мова. І таму я як багаслоў называю свята Нараджэння Хрыста словам царкоўнаславянскага паходжання, толькі ў беларускай гукавой “абалонцы” — Ражджаство. Звярніце ўвагу: гэта менавіта царкоўнаславянскае слова, не рускае (па-руску — “Рождение Христа”). Але ў рускай мове не ўтварылася ніякай назвы, паралельнай слову “Рождество”. У беларускай жа, як бачым, старая, архаічная назва зімовага свята — Каляды — перайшла на свята хрысціянскае. І зараз, калі мы віншуем з Калядамі, то, канешне, маем на ўвазе перш за ўсё свята Нараджэння Іісуса Хрыста. Таму, мне здаецца, гэта прымальна.